Smalec zapustny

 

Klub Seniora w Broniszowie powstał w 2012 r., 730 lat od pierwszych zapisów dotyczących tej wsi  w kronikach Wawelskich. Klub liczy ok. 30 członków, jednak na spotkania integracyjne przychodzi znacznie więcej osób. Głównym celem istnienia klubu jest propagowanie i kontynuowanie dawnych tradycji kulinarnych i kulturalnych tj. dożynki, zapusty, dzień seniora, koncerty okolicznościowe z uwzględnieniem pieśni starych i tematycznych (np. weselnych), a także inscenizacje wyskubków, kolędników, drobów, zmówin, kiszenie kapusty, oczepin. Właśnie podczas takich spotkań wyciągane zostają zapomniane, stare przepisy na tradycyjne jadło jak np. smalec zapustny.

Dlaczego smalec zapustny? Otóż w dawnych czasach, kiedy nie było dostępu do chłodziarek i lodówek, wyroby mięsne, głównie z wieprzowiny, sporządzało się jesienią, jak już było zimno. Wystarczało wtedy jedzenia przez okres Świąt Bożego Narodzenia, styczeń i luty, aż do Środy Popielcowej i Wielkiego Postu. Post istotnie był wielki, bo nawet garnki wyparzano, żeby nie było ani grama tłuszczu, który można było jeść dopiero w Niedzielę Wielkanocną. Po jesiennym „biciu” świni często zostawał smalec, który do Wielkie Niedzieli byłby już stary i niesmaczny, więc przyrządzano go w specjalny sposób, z użyciem wielu przypraw, ziół i zjadano jeszcze przed Popielcem. Używanie różnych ziół ułatwiało trawienie, poprawiało smak, a także pozwalało dłużej zachować przydatność do spożycia.

Przepis pochodzi ze zbiorów Marii Świętoń, mieszkanki Broniszowa, a Maria z kolei przejęła go od swojej matki, Wiktorii. Smalec od niepamiętnych czasów wytwarzany przez mieszkańców miejscowości Broniszów i Niedźwiada

Składniki smalcu zapustnego:

-1 kg słoniny wieprzowej drobno krojonej,
- garść zmiksowanych: orzechów włoskich, migdałów, słonecznika łuskanego,

-2 średniej wielkości cebule

-majeranek,

-czosnek,

-papryka,

-pieprz,

-sól,

-lubczyk,

Wykonanie:

Usmażyć słoninę na różowy kolor, oddzielnie na odrobinie smalcu usmażyć dwie cebule i następnie połączyć ze słoniną. Doprowadzić do wrzenia i smażyć jeszcze ok. 1 min. Zestawić z ognia, żeby słonina z cebulą przestały się smażyć. Do gorącego wrzucić płaską łyżeczkę majeranku, garść zmiksowanych nasion, doprawić lubczykiem, czosnkiem, papryką solą i pieprzem do smaku wg uznania, dobrze wymieszać. Jak smalec będzie stygnąć, ścinać się, trzeba kilka razy przemieszać go, aby zachować jednakową konsystencję i nie dopuścić do osiadania na dnie grubszych składników. Gotowy smalec trzymać w chłodnym miejscu.

• 
•